Aby zostać rodziną zastępczą, należy przejść przez określony proces, który obejmuje spełnienie wymagań formalnych, ukończenie odpowiednich szkoleń oraz uzyskanie kwalifikacji od właściwych instytucji. W Polsce istnieją różne rodzaje rodzin zastępczych, które pełnią odmienne funkcje i mają różne obowiązki. Poniżej opisuję, jak można zostać rodziną zastępczą oraz jakie są jej rodzaje.
Jak zostać rodziną zastępczą?
- Zgłoszenie chęci zostania rodziną zastępczą:
- Pierwszym krokiem jest zgłoszenie się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) lub Ośrodka Adopcyjnego w celu wyrażenia zainteresowania zostaniem rodziną zastępczą.
- Kandydaci składają odpowiedni wniosek i dostarczają wymagane dokumenty.
- Spełnienie wymagań formalnych:
- Kandydaci muszą być pełnoletni, mieć pełną zdolność do czynności prawnych oraz odpowiednie warunki zdrowotne.
- Kandydaci powinni mieć stabilną sytuację finansową i odpowiednie warunki mieszkaniowe do przyjęcia dziecka.
- Niezbędne jest również zaświadczenie o niekaralności oraz pozytywna opinia dotycząca możliwości pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
- Szkolenie dla kandydatów:
- Kandydaci są zobowiązani do ukończenia specjalistycznego szkolenia, które przygotowuje ich do pełnienia roli rodziny zastępczej. Szkolenie obejmuje zagadnienia prawne, psychologiczne oraz praktyczne aspekty opieki nad dzieckiem.
- Po ukończeniu szkolenia kandydaci otrzymują certyfikat potwierdzający ich kwalifikacje.
- Ocena i kwalifikacja:
- Pracownicy PCPR przeprowadzają wywiad środowiskowy oraz oceniają, czy kandydaci spełniają wszystkie wymagania.
- Na podstawie zebranego materiału wydawana jest decyzja o zakwalifikowaniu do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
- Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej:
- Po uzyskaniu kwalifikacji i w przypadku zgody sądu, dziecko może zostać umieszczone w rodzinie zastępczej.
Rodzaje rodzin zastępczych
- Rodzina zastępcza spokrewniona:
- Jest to rodzina zastępcza, w której opiekę nad dzieckiem sprawują jego krewni (najczęściej dziadkowie lub rodzeństwo). Taka rodzina najczęściej opiekuje się dzieckiem w sytuacji, gdy rodzice biologiczni nie mogą sprawować opieki.
- Rodzina zastępcza niezawodowa:
- Taka rodzina może być tworzona przez osoby niespokrewnione z dzieckiem, które zdecydowały się na jego wychowanie. Rodziny te najczęściej pełnią opiekę tymczasową nad dzieckiem, do momentu, aż sytuacja rodzinna dziecka się unormuje lub dziecko zostanie adoptowane.
- Rodzina zastępcza zawodowa:
- To rodzina, która pełni funkcję zawodową i za swoją działalność otrzymuje wynagrodzenie. Rodziny zawodowe mogą przyjmować większą liczbę dzieci i są zobowiązane do stałej współpracy z instytucjami pomocy społecznej.
- Podtypy rodzin zawodowych:
- Rodzina zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego: Przyjmuje dzieci w nagłych przypadkach na krótki czas, do momentu znalezienia dla nich długoterminowego rozwiązania.
- Rodzina zawodowa specjalistyczna: Opiekuje się dziećmi o specjalnych potrzebach, np. z niepełnosprawnościami lub zaburzeniami emocjonalnymi.
- Rodzina zawodowa o charakterze terapeutycznym: Przeznaczona dla dzieci wymagających szczególnej opieki i terapii, które często mają za sobą trudne doświadczenia życiowe.
- Rodzinny dom dziecka:
- Jest to forma pieczy zastępczej, w której opiekunowie (rodzice zastępczy) prowadzą dom dla większej grupy dzieci, zwykle 4-8, i otrzymują za to wynagrodzenie oraz wsparcie finansowe. Taki dom funkcjonuje jak rodzina, z tą różnicą, że ma charakter bardziej formalny i profesjonalny.
Podsumowanie
Rodzina zastępcza to forma opieki nad dziećmi, które z różnych przyczyn nie mogą być wychowywane przez swoich rodziców biologicznych. Proces zostania rodziną zastępczą wymaga spełnienia określonych kryteriów oraz przejścia odpowiedniego szkolenia. Rodziny zastępcze mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia pokrewieństwa z dzieckiem oraz charakteru pełnionej funkcji (zawodowa, niezawodowa, specjalistyczna). W każdej z tych ról rodziny zastępcze odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu dzieciom stabilności i wsparcia, którego potrzebują.